حتمأ نام رتبه بندی شرکت به گوشتان خورده است.
سؤال اینجاست که این رتبه بندی چیست؟ و چطور میتوانیم آن را اخذ کنیم؟
شرکتها بر اساس استاندارد سازمان فنی و عمران به دو دسته تقسیم میشوند:
1. شرکتهای پیمانی
2. شرکتهای مشاور
در این مقاله قصد داریم به سؤالاتی که در رابطه با رتبه بندی پیمانکاری وجود دارد پاسخ دهیم.
رتبه بندی یا گرید پیمانکاری چیست؟
معمولأ شرکتهایی که در زمینهی اجرایی و اجرای پروژههای عمرانی فعالیت دارند و قراردادهای اجرایی در زمینهی ساخت و نظارت بر پیمانکار میبندند، در دسته شرکتهای پیمانکاری قرار میگیرند.
رتبه بندی یا گرید نوعی معیار صلاحیت گذاری برای تضمین کیفیت و کمیت پیمانکاران در ارائهی خدمات و دفاع از حقوق بهره وران است.
این معیار توسط معاونت برنامه ریزی و نطارت راهبردی ریاست جمهوری اتخاذ میشود.
رتبه بندی شرکتهای پیمانکاری با در نظر گرفتن امتیاز نیروی انسانی متخصص، امتیاز کارهای انجام شده و امتیاز توان مالی مورد بررسی قرار میگیرد.
رتبه بندی شرکتهای پیمانکاری در 11 رشتهی زیر معرفی شده است:
1. شرکتهای پیمانکاری ساختمان
2. شرکتهای پیمانکاری راه و ترابری
3. شرکتهای پیمانکاری تأسیساتی و تجهیزاتی
4. شرکتهای پیمانکاری صنعت(صنایع) شرکتهای پیمانکاری بازسازی و مرمت آثار باستانی شرکتهای پیمانکاری کشاورزی
5. شرکتهای پیمانکاری مهندسی آب و آبیاری
6. شرکتهای پیمانکاری با ارتباطات
7. شرکتهای پیمانکاری نفت و گاز (نیرو)
8. شرکتهای پیمانکاری استخراج و کاوشات زمینی
این شرکتها برای این رتبه بندی پایههای 1 و 2 و 3 و 4 و 5 تعریف میشود.
بالاترین رتبه، عدد 1 و پایینترین رتبه، عدد 5 است.
چگونه گرید شرکت بگیریم؟
شرکتها برای اینکه بتوانند رتبه بندی مناسب را اخذ نمایند، باید از لحاظ فنی و مالی مورد ارزیابی قرار گیرند.
با توجه به نتایج ارزیابی، رتبهی این شرکتها بین عدد ۱ تا ۵ قرار خواهد گرفت.
میزان رتبه از ۱ تا ۵ تقسیم بندی می شود و هر شرکتی که سابقه مناسب، مشاورهی زیاد، کارایی کافی در حوزه فعالیت خود را داشته باشد، به نظر معاونت ریاست جمهوری رتبههای بالاتر به آن تعلق میگیرد.
بخشی از میزان رتبهی هر شرکت بر اساس عملکرد سازمان در قبال هزینههای دریافتی از پروژهها، تخمین زده میشود.
به سازمانهایی که رتبههای پایینی داشته و میخواهند رتبه خود را افزایش دهند، توصیه میشود که تعداد پروژههای بیشتری را دریافت کنند.
شرکتهای پیمانکاری برای این که بتوانند قرار دادهای بزرگ و طولانی مدت با سازمانهای بزرگ دولتی ببندند نیاز به اخذ رتبه و گرید دارند.
برای شرکتهای پیمانکاری میزان سابقه آنها، توان مدیریتی و مالی و هم چنین تعداد افراد کارشناس فعال در سازمان، بر روی گرفتن رتبههایی بین ۱ الی ۵ تأثیرگذار است.
بسیاری کارفرماها بدون داشتن این رتبه بندی، حاضر به همکاری با شرکتها نیستند، به همین دلیل مدیران شرکتهای پیمانکاری برای اخذ این رتبه بنید تلاش می کنند.
مبناهای زیر اساس کاری این رتبه بندی است:
1. مبنای توانایی مالی
2. توانایی فنی
3. توانایی کیفی و کمیتی
4. استانداردهای یک شرکت برای انجام همکاری با پروژهها
5. رضایت ارباب رجوع
گاهی یک شرکت، رتبه شرکت دیگر را خریداری کرده و به این ترتیب موفق به اخذ رتبه میشود.
شرکتهای برتر با تکیه بر فاکتورها، ملاکها و استانداردهای لازم، اقدام به اخذ رتبه برای شرکت خود میکنند.
در صورتی که بخواهید برای شرکت خود رتبه های بالایی را اخذ کنید باید در کنار شرایط عمومی، شرایط اختصاصی را نیز داشته باشید.
تمامی شرایط مورد نیاز در ادامه این مطلب و به ترتیب مورد بحث و بررسی قرار میگیرند.
پس از اینکه از فراهم بودن شرایط عمومی و اختصاصی برای اخذ رتبهی شرکت اطمینان حاصل کردید؛ میتوانید مراحل زیر را برای اخذ این رتبه بندی طی کنید:
1. به سایت اینترنتی ساجات مراجعه کنید
2. در این سایت عضو شده و حساب کاربری خود را فعال کنید.
3. اطلاعات مربوط به سازمان خود را در این سامانه درج کنید.
4. الزاماتی که در خصوص پروژههای خود دارید به این سامانه ارسال کنید تا در سریعترین زمان ممکن رتبه شما تخمین زده شود.
5. نیازی به حضور فعال نماینده مدیریت سازمان نیست و در برنامههای آتی برای اخذ رتبه پیمانکاری، از مدیریت شرکت دعوت به عمل میآید.
6. مراجعه به سامانه اینترنتی sajat.mporg.ir
7. درج اطلاعات و مستندات خواسته شده در سامانه با گرفتن شناسه و رمز
8. پس از تأیید صلاحیت توسط کارشناس مربوطه، شناسه و رمز دوم دریافت شده و میتوانید مدارک را بارگذاری نمایید.
9. مدارک و پرونده جهت بررسی به سازمان مربوطه ارسال میشود.
10. در صورت تأیید، پرونده الکترونیکی برای ادامه به استانداری ارسال خواهد شد.
11. تأیید نهایی مدارک به صورت حضوری و توسط معاونت فنی و عمرانی استانداری صورت میگیرد.
12. و در نهایت دستور کارتکس شرکت صادر میشود.
انواع پیمانکار
پیمانکاران از نظر سازمان مدیریت به سه دستهی زیر تقسیم میشوند:
1. پیمانکاران حقیقی و اشخاص حقوقی بخش خصوصی ایرانی که صد در صد سهم الشرکه یا سهام آنها متعلق به اشخاص حقیقی ایرانی باشد.
2. پیمانکارانی که صد در صد مالکیت سهم الشرکه یا سهام آنها متعلق به دولت، شهرداریها، مؤسسات یا نهادها و ارگانهای انقلاب اسلامی یا دیگر مؤسسات عمومی و عام المنفعه باشد.
شرکتهای دولتی که با اجازه قانون تشکیل میشوند نیز در این دسته قرار دارند.
3. گروههای مشارکت و سایر پیمانکارانی که حائز شرایط نوع اول و دوم نیستند، در دسته سوم قرار میگیرند.
اهمیت رتبه بندی شرکتهای پیمانکاری
داشتن رتبه بهتر در ارزیابی شرکت یا ISQI (سنجش رضایت مندی مشتریان) تأثیر بسیاری دارد.
فواید رتبه بندی شرکتهای پیمانکاری به صورت زیر است:
1. هر شرکتی برای عقد قرارداد با شرکتها و سازمانهای دولتی به رتبه بندی نیاز دارد.
در واقع مراکز دولتی اجازه ندارند با شرکتهایی که رتبه نداشته باشند، قرارداد ببندند.
2. سرمایهگذار با آگاهی کامل از رتبه بندی شرکتها و توان فنی و مالی آنها میتواند در انتخاب شرکت مناسب برای انجام پروژه خود تصمیم بهتری اخذ نماید.
3. شرکتهای پیمانکاری برای شرکت در مناقصات دولتی باید دارای گواهینامه صلاحیت پیمانکاری باشند.
4. رتبه بندی شرکتها در صنایع گوناگون میتواند نمای کلی از وضعیت شرکتهای مختلف نسبت به هم و نقاط ضعت و قوت آنها باشد.
منظور از رتبه بندی پیمانکار چیست؟
پیمانکار شخصی است حقیقی یا حقوقی که طبق مقررات و ضوابطی که در که در آیین نامه وجود دارد گواهی خود را دریافت میکند.
پیمانکار حقیقی کسی است که با دارا بودن الزامات و شرایط مورد نیاز گواهی صلاحیت پیمانکار را یا همان رتبهی پیمانکاری را گرفته باشد .
پیمانکار حقوقی فردی است که با مراجعه به اداره ثبت اسناد و مدارک یا مراجعه به پایگاه اینترنتی http://sherkat.ssaa.ir/ اطلاعات خود را ثبت کند و ازاین طریق موفق به کسب رتبه پیمانکاری شود .
پیمانکاران حقیقی یا حقوقی ایرانی که بخواهند در ایران کار کنند یا اینکه بخواهند در خارج ازکشور فعالیت کنند و این فعالیت نیازمند به اخذ تسهیلات از دولت ایران باشد؛ میتوانند بعد از تعیین معیار شایستگی و تعیین صلاحیت اقدام به اخذ این رتبه بندی کنند.
یک شرکت با رتبه بندی و اخذ رتبه مشخص میشود و در حقیقت، یک معیار مهم سنجشی است که هر شرکتی برای جلب همکاری و مشارکت در اجرای پروژههای کوچک و بزرگ، جلب اعتماد سرمایه گذاران، مجریان و یا دستگاههای دولتی و خصوصی به آن نیاز دارد.
لزوم اخذ رتبه بندی پیمانکاری چیست؟
با اینکه اخذ این رتبه بندی الزامی نیست ولی شما برای موارد زیر به آن نیاز دارید:
1. امکان شرکت در مناقصات دولتی
اگر شرکتی دارای رتبهبندی نباشد، نمیتواند در مناقصات دولتی شرکت کند.
2. شرکتهای رتبهبندیشده میتوانند طرف قرارداد با شرکتها و سازمانهای دولتی قرار بگیرند.
دولت مجاز است با شرکتهایی قرارداد ببندد که رتبه داشته باشند.
3. سرمایهگذاران و اشخاص از امکانات و توان شرکت دارای رتبه بندی آگاهی پیدا میکنند و با خیال راحتتری با آن وارد معامله میشوند.
4. رتبهبندی، به فعالیتهای شرکت در بازار رونق میدهد.
5. رتبهبندی باعث میشود امکان مقایسۀ شرکتها در یک رشته آسانتر شود.
6. این رتبه بندی دورنمای کلی از وضعیت یک شرکت ارائه میدهد بنابراین به راحتی میتوان نقاط ضعف و قوت یک شرکت را شناسایی کرد.
انواع رتبه بندی شرکتهای پیمانکاری
همون طور که پیش از این اشاره شده، رتبه بندی شرکتهای پیمانکاری به 5 پایه تقسیم میشود.
پایینترین رتبه 1 است.
هر شرکت با دریافت امتیاز در بخش های گوناگون میتواند رتبهی خود را ارتقا بخشد.
بالاترین رتبه، رتبهی 5 است که شرایطی کمی ویژهتر نسبت به سایر پایهها دارد.
شرایط لازم برای اخذ رتبه برای شرکتهای پیمانکاری
شرایط عمومی تعیین صلاحیت و دریافت گواهی رتبه بندی شرکتها به صورت زیر است:
1. شرکت در سازمان ثبت شرکتها به ثبت رسیده باشد.
2. شرکت واجد شرایط و امتیازات لازم برای تعیین صلاحیت در رتبه مورد نظر طبق ضوابط و دستورالعملهای لازم باشد.
3. شرکت محرومیت یا ممنوعیتی برای انجام کارهای مربوطه نداشته باشد و دارای عدم سوءپیشینه حرفهای باشد.
4. هیچکدام از مدیران شرکت نباید کارمند دولت باشند.
5. سابقه کار مفید و مرتبط مدیر عامل و اعضاء هیات مدیره موظف بر اساس جداول 1-7 آیین نامه ضروری میباشد.
6. امتیاز مدرک تحصیلی هیئت مدیره و پرسنل فنی امتیازآور فقط در یک شرکت پیمانکاری یا مشاوره یا طرح ساخت محاسبه گردد.
مدارک عمومی مورد نیاز جهت اخذ رتبه 1 الی 4 پیمانکاری
• کپی برابر اصل شدهی مدارک ثبتی شرکت
• مدارک ثبتی شرکت سهامی خاص شامل اساسنامه، اظهارنامه، روزنامهی رسمی تأسیس و تغییرات
• مدارک ثبتی شرکت با مسئولیت محدود شامل اساسنامه، تقاضانامه، شرکت نامه، روزنامهی رسمی تأسیس و تغییرات
• کپی شناسنامهی کلیهی سهامداران و اعضای هیئت مدیره
• کپی کارت ملی کلیهی سهامداران و اعضای هیئت مدیره
• کپی برابر اصل شدهی مدارک تحصیلی اعضای امتیازآور شرکت
• تصاویر کلیهی موافقتنامهها
• تهیهی سربرگ شرکت در سه نسخه
• اظهارنامهی مالیاتی شرکت مربوط به آخرین سال مالی قبل از تشکیل پرونده که به تأیید و مهر سر ممیز مالیاتی مربوط رسیده باشد.
مدارک مورد نیاز جهت اخذ رتبه 5 پیمانکاری
1. مدارک اشخاص حقوقی:
• روزنامه رسمی
تأسیس و تمامی تغییرات بهروز
• مدارک ثبتی برابر با اصل
مدارک ثبتی شامل آخرین اساسنامه، آخرین اظهارنامه ثبتی یا شرکتنامه و تقاضانامه کپی برابر با اصل
• آخرین صورتجلسه تغییرات ارائه شده به اداره ثبت
• کد اقتصادی
• کپی اجاره نامه یا سند محل شرکت به نام هیئت مدیره و یا شرکت
2. مدارک اشخاص حقیقی:
• کپی شناسنامه
• کپی کارت ملی
• کپی کارت پایان خدمت و یا معافیت نفرات متولد 1328 به بعد
• کپی برابر با اصل مدرک تحصیلی نفرات امتیازآور
• نمونه امضای کلیه نفرات
• عکس از کلیه نفرات
• اصل گواهی کار از شرکت های مربوطه دارای مدت کارکرد، نوع پروژه و سمت
• اصل پرینت بیمه نفرات دارای 3 سال سابقه مرتبط
3. شرایط کلی:
• دو سوم اعضاء هیئت مدیره شرکت باید حتمأ دارای مدرک کارشناسی (مندرج در آیین نامه) باشند.
• در هیئت مدیره شرکت حتمأ باید دونفر دارای مدرک مهندس حضور داشته باشند که حداقل یک نفر ازآنها دارای سه سال سابقه کار مستند به بیمه در رشته مورد تقاضا باشد و این مهندس باید بتواند سوابق بیمه وکارخود را کتباً ارائه دهد.
• اگر یک شرکت برای رتبه ۵ تقاضا میدهد مجازاست حداکثر در دوشاخه مختلف تقاضا دهد.
اگر تقاضا در دوشاخه باشد باید هردو نفر مهندس فوق الذکر دارای حداقل ۳ سال سابقه کار مستند به بیمه باشند ولی چنانچه تقاضا در یک رشته باشد فقط یکی از مهندسین نیاز است که دارای ۷ سال سابقه باشد و دیگری میتواند بدون سابقه باشد.
شرایط رتبه بندی پیمانکاران
در صورتی که پیمانکاران دارای شرایطهای گفته شده باشند و محرومیتهایی که در ادامه گفته میشود را نداشته باشند میتوانند برای رتبه بندی، از طریق سایتی که پیشتر گفته شده است، اقدام کنند.
دلایل محرومیت شرکتها:
1. کلیه شرکتهایی که صلاحیت پیمانکاری را دارند و تغییرات هیئت مدیره، تغییر آدرس، تغییر نام و … خود را در سامانهی ساجات سازمان برنامه و بودجه کشور اعلام ننمایند.
2. شرکتهایی که از مدارک غیر معتبر استفاده کنند؛ زیرا کلیه مدارک تحصیلی افراد امتیازآور استعلام میگردد، سایت سازمانهای ذیربط به سایتهای دانشگاهی مختلف لینک میباشد.
3. کلیه سوابق تأمین اجتماعی افراد امتیازآور و اظهارنامه مالیاتی شرکتها نیز قابل استعلام است، بنابراین شرکتهای متخلف محروم خواهند شد.
4. شرکتهایی که محل کار آنها نامشخص است و مؤسساتی که فاقد مدارک هستند.
نحوه استعلام رتبه شرکتهای پیمانکاری
برای استعلام رتبه شرکتهای پیمانکاری که قصد همکاری با آنها را دارید میتوانید به سامانه اطلاعات عوامل نظام فنی و اجرایی کشور به آدرس https://sajar.mporg.ir/ مراجعه کنید.